Imigassaq aalakoornartortalik pillugu suliniarneq
Inatsisartut inatsisaat nr. 11 11. november 2000-soq imigassanik aalakoornartortalinnik nioqquteqarneq sallaalliinerlu pillugu kapitali 5 § 15-mi Imigassaq Ikiaroornartorlu pillugit isumalioqatigiissatamik pilersitsinermut atatsillugu, ima malittuani oqaasertaliisoqarpoq:
·
Isumalioqatigiissitaq pitsaaliuinissamut, peqqinnermut suliniuteqarnissamut, nakkutilliinissamik
katsorsaanissamullu siunnersuisartussatut
aaqqissuussaavoq. Isumalioqatigiissitap
imigassamik, ikiaroornartumik
assigisaanilluunniit atornerluinerup
ineriartornera malittarissavaa.
·
Taaneqartut saniatigut isumalioqatigiissitaq Naalakkersuisunut taakkulu Naalakkersuisoqarfiisa malitsigisaannut
malittuani suliassanut taaneqartunut siunnersuisuusartuussaaq:
·
Atornerluinerup suunera malillugu anguniakkanut iliuusissanullu tamakkiisumik siunnersuusiussaaq.
·
Ilisimatuutut misissuisinnaanissanut pisariaqartitanillu
tikkuaasinnaassaaq.
·
Paasissutissanut ataqatigiissaarinermullu tapersiisuussaaq
paasisanik paasisimasaqarluartullu
ilisimasaannik ingerlatiteqqittassalluni.
·
Ukiumoortumik imigassaq ikiaroornartullu atugaanerata ineriartornera pillugu Naalakkersuisunut tusarliusiortassaaq/nalunaarusiortassaaq,
tassungalu atatillugu imigassamik ikiaroornartumillu atornerluinerup pinaveersaartinneqarnissaanut
millisinneqarnissaanulluunniit pilersitsinissamut
pilersaarutinik tunniussaqartassalluni.
·
Pisortaqarfinni tusarniaasarnertigut akissutaasunik
pingaaruteqarsinnaasunik ingerlatiteqqittassalluni.
Inuiaqatigiit peqqissuunissaannut imigassaq ikiaroornartorlu hash unammillernarnerpaajupput, taamaattumik pineqartut inuiaqatigiit peqqissuunissaannut Inuuneritta II-p siunertarisaanut akuupput. Inuuneritta II-mi allaaserisaapput, qanoq iliorluni atornerluineq ilusilersuinikkut, pinaveersaartitsinikkut, siusissukkut paasiniaanikkut katsorsaalluni sulinikkut ingerlanneqassasut.
Pinaveersaartitsinerup siunertaraa:
·
Meeqqat inuusuttullu atornerluinermik aallartinnerat
·
Inersimasut aalakoortut ikiaroortulluunniit saqqumilaarnerat annikillisassallugu
·
Hashimik aalakoornartumillu atuinerup annikillisinnissaa.
Inuuneritta II-p nittartagaa www.peqqik.gl iserfigalugu paasisaqarnerugit
Titartagaq 7. Imigassamik atuineq
Malugiuk: Titartakkap takutippaa sapaatip akunnerani ataatsimi ataasitukkat amerlassusaat inummut 14-ileereersimasumut. Kalaallit Nunaat = Nioqqutissanik eqqussuineq. Tunisineq = Nunami tunisineq. Atuineq = Nunami tunisineq ilanngullugu killeqarfinni niuerneq.
Najoqqutaq: Akileraartarnermut Aqutsisoqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Imigassaq aalakoornartortalik ataatsimut tabel 11-mi takuneqarsinnaavoq.
Imigassamik hashilu atornerluinikkut katsorsaaneq
Peqqinnissaqarfik pisortatigoortumik atornerluinikkut katsorsaanissamut neqeroorummik ingerlatsivoq, innuttaasut katsorsarneqartussat kommuneqarfiit toqqartarpaat.
2012-mi imigassamik atornerluinikkut katsorsaaneq Katsorsaavik Nuuk A/S-mit ingerlanneqalerpoq, ukiuni amerlasuuni Qaqiffimmit Ilulissani Nuummilu ingerlanneqareerluni.
Katsorsaaviup nittartagaa www.katsorsaavik.gl iserfigalugu paasisaqarnerugit.
Imminut toquttarneq pillugu pinaveersaartitsineq
2007-mi oqarasuaatikkut inunnut nalaatsinerlunnermik aqqusaagaqarsimasunut siunnersuisoqalerpoq, Attavik 146-mik taasamik. Siunnersuineq akeqanngilaq, kinaassutsimik isertuussiviusoq nunalu tamakkerlugu siunnersuiffiusoq.
Imminut toquttarneq pillugu PAARISA kommuneqarfinnik pinaveersaartitsinermik qanimut suleqateqarpoq aammalu inunnik suliamut attuumassutilinnik pinaveersaartitsinissanik pikkorissaasarluni. Inuuniutigalugu peqqoriffillit suleqatigalugit Paarisa TV-kut radiokullu imminoortarneq pinaveersaartitsinerlu pillugit aallakaatitassiortarpoq.
Statens Institut for folkesundhed 2011-mi “Kalaallit Nunaanni inuusuttut atugarissaarnerat” pillugu misissuinermik naammassisaqarpoq. Misissuinermi paasisat ”Inuusuttuunerup ullui oqimaatsut” qulequtsikkami saqqummiussaapput, www.si-folkesund.dk ammarlugu atuarneqarsinnaasut.
Titartagaq 8. Kalaallit Nunaanni Imminoortarneq
Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik
Naartuersittarneq
Tabel 13-mi aamma tabel 14-mi inatsisitigut akuerisamik naartuersinnerit amerlassusaat arnallu 1.000-iugaangata kisitsisip agguaanikkut 1977-miilli inernera takuneqarsinnaapput.
Titartagaq 9. Inatsisinik tunngaveqartumik naartuersinnerit arnat 1.000-iugaangata
Malugiuk: 12-13 ukiulinnik naartuersittoqarsimaganngat, taakku 14-15 ukiullit kisitsisaannut ilanngunneqarsimasarput. Kisitsisinik nutaanik 2011-mut 2012-mullu tunngasunik Nakorsaaneqarfimmit saqqummersuqanngilaq.
Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik